Trào ngược dạ dày thực quản (GERD), còn được gọi là “trào ngược axit” xảy ra khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Trào ngược thỉnh thoảng là bình thường và có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh khỏe mạnh, trẻ em và người lớn, thường xuyên nhất sau khi ăn một bữa ăn. Hầu hết là các đợt trào ngược ngắn và không gây ra các triệu chứng khó chịu hoặc biến chứng. Ngược lại, những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản gặp các triệu chứng khó chịu hoặc tổn thương thực quản do hậu quả của trào ngược axit. Các triệu chứng của GERD có thể bao gồm ợ nóng, ợ trớ và khó nuốt hoặc đau khi nuốt.
1. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến xảy ra khi axit dạ dày và thức ăn trào ngược lên thực quản. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, đau tức ngực, nghẹn, ho, viêm họng, và thậm chí là khó thở.
2. Nguyên nhân của bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bao gồm:
- Yếu cơ vòng thực quản dưới (LES): Cơ vòng LES nằm ở cuối thực quản, có chức năng ngăn chặn axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ vòng LES yếu, axit dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên trên.
- Thoát vị hiatal: Thoát vị hiatal là tình trạng một phần dạ dày lồi lên qua khe hoành vào lồng ngực. Điều này có thể làm giảm áp lực lên cơ vòng LES, khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược hơn.
- Béo phì: Béo phì có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.
- Mang thai: Khi mang thai, hormone progesterone có thể làm giãn cơ vòng LES, khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược hơn.
- Ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thức ăn cay, nhiều dầu mỡ, hoặc ăn quá no có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản.
- Uống nhiều rượu bia, cà phê, hoặc nước ngọt có ga: Những loại đồ uống này có thể làm tăng axit dạ dày và kích thích niêm mạc thực quản.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm giảm chức năng của cơ vòng LES và kích thích niêm mạc thực quản.
3. Triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Các triệu chứng phổ biến của bệnh trào ngược dạ dày thực quản bao gồm:
- Ợ nóng: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của GERD, xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản và gây ra cảm giác nóng rát ở ngực.
- Đau tức ngực: Đau tức ngực do GERD thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm xuống. Cơn đau có thể lan lên cổ họng hoặc hàm.
- Nghẹn: Cảm giác nghẹn do GERD có thể do axit dạ dày kích thích niêm mạc thực quản.
- Ho: Ho do GERD thường xảy ra vào ban đêm, do axit dạ dày kích thích cổ họng.
- Viêm họng: Viêm họng do GERD có thể gây ra các triệu chứng như đau họng, khàn tiếng, và khó nuốt.
- Khó thở: Trong trường hợp nặng, axit dạ dày có thể trào ngược lên khí quản và gây ra khó thở.
4. Tác hại của bệnh trào ngược dạ dày
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Dưới đây là một số tác hại thường gặp của bệnh trào ngược dạ dày:
1. Tác hại tại thực quản:
- Viêm loét thực quản: Axit dạ dày trào ngược lên thực quản thường xuyên gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến viêm loét, gây đau rát, khó nuốt, thậm chí chảy máu thực quản.
- Hẹp thực quản: Các vết loét lâu ngày có thể gây sẹo, làm hẹp thực quản, gây khó khăn khi nuốt thức ăn, thậm chí nghẹn.
- Barrett thực quản: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của GERD, khi các tế bào niêm mạc thực quản thay đổi thành tế bào giống niêm mạc ruột. Barrett thực quản làm tăng nguy cơ ung thư thực quản lên rất nhiều lần.
2. Tác hại ngoài thực quản:
- Các vấn đề về hô hấp: Axit dạ dày có thể trào ngược lên đường hô hấp, gây kích ứng và viêm nhiễm, dẫn đến các bệnh như hen suyễn, viêm phế quản, viêm phổi, viêm xoang, viêm thanh quản…
- Các vấn đề về răng miệng: Axit dạ dày trào ngược vào miệng có thể làm mòn men răng, gây sâu răng, viêm lợi, hôi miệng.
- Rối loạn giấc ngủ: Các triệu chứng như ợ nóng, đau tức ngực thường nặng hơn khi nằm, gây khó ngủ, mất ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.
- Giảm chất lượng cuộc sống: Các triệu chứng khó chịu của GERD có thể gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, công việc, học tập và các hoạt động xã hội của người bệnh.
Nguy cơ ung thư thực quản:
Đây là biến chứng nguy hiểm nhất của GERD. Mặc dù không phải ai bị trào ngược dạ dày cũng sẽ bị ung thư thực quản, nhưng nguy cơ này tăng lên đáng kể ở những người bị GERD mạn tính, đặc biệt là khi có Barrett thực quản.
5. Biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Nếu không được điều trị, bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Viêm loét thực quản: Viêm loét thực quản xảy ra khi axit dạ dày làm tổn thương niêm mạc thực quản.
- Hẹp thực quản: Hẹp thực quản là tình trạng thực quản bị hẹp lại do sẹo do loét thực quản.
- Barrett’s thực quản: Barrett’s thực quản là tình trạng niêm mạc thực quản bị thay đổi bởi axit dạ dày, có thể dẫn đến ung thư thực quản.
6. Điều trị bệnh trào ngược dạ thay thực quản
Điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và các triệu chứng của người bệnh. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp cải thiện triệu chứng GERD, bao gồm giảm cân, ăn uống điều độ, tránh thức ăn cay, nhiều dầu mỡ, và hạn chế rượu bia, cà phê, và nước ngọt có ga.
- Thuốc: Có nhiều loại thuốc được sử dụng để điều trị GERD, bao gồm thuốc trung hòa axit, thuốc ức chế bơm proton (PPI), và thuốc thúc đẩy nhu động ruột.
- Phẫu thuật: Trong trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được xem xét để sửa chữa cơ vòng LES hoặc thoát vị hiatal.
7. Phòng ngừa bệnh trào ngược dạ thay thực quản
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản bằng cách thực hiện một số biện pháp phòng ngừa, bao gồm:
- Giảm cân: Giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược axit.
- Ăn uống điều độ: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa chính có thể giúp giảm lượng thức ăn trong dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược axit.
- Tránh thức ăn cay, nhiều dầu mỡ: Thức ăn cay, nhiều dầu mỡ có thể kích thích niêm mạc dạ dày và thực quản, làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
- Hạn chế rượu bia, cà phê, và nước ngọt có ga: Rượu bia, cà phê, và nước ngọt có ga có thể làm tăng axit dạ dày và kích thích niêm mạc thực quản.
- Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm giảm chức năng của cơ vòng LES và kích thích niêm mạc thực quản.
- Ngủ cao đầu: Ngủ cao đầu có thể giúp ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hi vọng bài viết của vafco đã cung cấp cho người đọc hiểu biết nhiều hơn về bệnh trào ngược dạ dày hiện này.
