Kinh đô nhà Mạc – một dấu mốc quan trọng trong lịch sử Việt Nam, gắn liền với vương triều do Mạc Đăng Dung sáng lập. Khác với các triều đại trước đó, nhà Mạc đã chọn vùng đất ven biển làm kinh đô đầu tiên, sau đó mới dời đô về Thăng Long. Vậy kinh đô nhà Mạc tọa lạc ở đâu? Những di tích nào còn tồn tại đến ngày nay? Bài viết này, Vafco sẽ cùng bạn khám phá hành trình lịch sử và những dấu ấn còn sót lại của kinh đô nhà Mạc.
Nhà Mạc và sự lựa chọn kinh đô độc đáo
Năm 1527, Mạc Đăng Dung lên ngôi vua, chấm dứt triều đại Lê sơ và mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử Việt Nam. Ông đặt niên hiệu là Minh Đức và chọn Cổ Trai, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng ngày nay làm kinh đô đầu tiên của nhà Mạc. Đây là một quyết định độc đáo, khác với truyền thống chọn Thăng Long (Hà Nội) làm trung tâm quyền lực của các triều đại trước đó.
Có nhiều lý do khiến nhà Mạc chọn Cổ Trai làm kinh đô:
- Địa thế thuận lợi: Cổ Trai nằm ở vùng ven biển, thuận lợi cho việc phát triển kinh tế biển và giao thương với nước ngoài.
- An ninh được bảo đảm: Vùng ven biển ít chịu ảnh hưởng của các cuộc chiến tranh và loạn lạc, giúp bảo đảm an ninh cho triều đình.
- Gắn kết với quê hương: Cổ Trai là quê hương của Mạc Đăng Dung, việc chọn nơi đây làm kinh đô thể hiện sự gắn kết của ông với cội nguồn.
Sau 3 năm đóng đô tại Cổ Trai, Mạc Đăng Dung dời đô về Thăng Long vào năm 1530. Tuy nhiên, Cổ Trai vẫn giữ một vị trí quan trọng với nhà Mạc, là nơi chôn cất nhiều thành viên hoàng tộc và là căn cứ địa của nhà Mạc trong thời kỳ Nam-Bắc triều.
Kinh đô nhà Mạc tại Cao Bằng
Sau khi thất thủ Thăng Long vào năm 1592, nhà Mạc rút lui lên Cao Bằng và tiếp tục cuộc kháng chiến chống nhà Lê trung hưng. Cao Bằng trở thành kinh đô thứ ba của nhà Mạc, kéo dài từ năm 1593 đến năm 1677.
Nhà Mạc đã chọn vùng trung tâm Hòa An, Cao Bằng làm kinh đô và xây dựng nhiều công trình kiến trúc quan trọng tại đây, trong đó có thành Nà Lự và thành Bản Phủ.
Thành Nà Lự được xây dựng trên một ngọn núi cao, kiên cố và hiểm trở, là nơi đóng đô của ba đời vua Mạc. Thành Bản Phủ nằm ở vị trí trung tâm huyện Hòa An, là nơi đặt các cơ quan hành chính của triều đình.
Những di tích kinh đô nhà Mạc còn tồn tại
Ngày nay, nhiều di tích kinh đô nhà Mạc vẫn còn tồn tại và trở thành những điểm du lịch hấp dẫn.
- Khu di tích vương triều Mạc tại Cổ Trai: Bao gồm lăng mộ của Mạc Đăng Dung và nhiều thành viên hoàng tộc khác. Khu di tích này đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
- Thành nhà Mạc tại Cao Bằng: Vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích kiến trúc cổ như tường thành, hào nước, cổng thành… Đây là bằng chứng cho thời kỳ Cao Bằng là kinh đô của nhà Mạc.
Ngoài ra, nhiều hiện vật của nhà Mạc cũng được trưng bày tại các bảo tàng trên khắp cả nước, góp phần giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vương triều này.
Kết luận:
Kinh đô nhà Mạc là một phần quan trọng trong lịch sử Việt Nam, gắn liền với những biến động và thăng trầm của đất nước. Việc nghiên cứu và bảo tồn các di tích kinh đô nhà Mạc không chỉ có ý nghĩa về mặt lịch sử mà còn góp phần phát triển du lịch và giáo dục truyền thống cho thế hệ sau.
